Ăn chay đúng cách là chế độ ăn loại bỏ hoàn toàn các loại thịt, chỉ sử dụng các thực phẩm chế biến từ ngũ cốc, trái cây, rau củ quả, các loại đậu, các loại hạt…
Dựa trên 117 bài báo cáo khoa học về dinh dưỡng, sức khỏe, y học hàng đầu của Mỹ và quốc tế, Viện Dinh dưỡng và Dinh dưỡng học (Academy of Nutrition and Dietetics, Hoa Kỳ) đưa ra kết luận nếu có chế độ ăn chay lành mạnh, đầy đủ dinh dưỡng sẽ rất có lợi cho sức khỏe trong việc phòng ngừa và điều trị một số bệnh.
1. Giảm nguy cơ béo phì
Chế độ ăn uống nhiều chất béo và lười vận động sẽ khiến cơ thể hấp thu nhiều năng lượng nhưng giải phóng ít gây ra béo phì. Lượng calo hấp thu chủ yếu từ các món ăn chiên, xào, rán, các loại thịt mỡ và thịt chế biến sẵn, các loại thức ăn nhanh hay thực phẩm nhiều đường.
Trong khi đó, thực phẩm chay chứa ít calo và chất béo. Lượng vitamin và chất xơ dồi dào trong các loại ngũ cốc, hạt, trái cây và rau củ giúp thúc đẩy quá trình trao đổi chất, đốt cháy calo dư thừa trong cơ thể, giảm nguy cơ béo phì.
Ăn chay đúng cách kết hợp với chế độ tập luyện là một phương pháp tốt để giảm cân an toàn và hiệu quả.
2. Làn da khỏe mạnh
Theo nhà nghiên cứu da liễu S. Manjula Jegasothy (Viện da Miami) thì tỷ lệ mụn trứng cá trong hormone đã tăng rất nhiều do nguyên nhân từ hormone của các loài động vật chúng ta ăn, tiếp xúc hàng ngày. Vô hình trung, chế độ ăn chay bổ sung một lượng lớn trái cây, rau củ quả tươi làm hạn chế các loại hormone gây mụn này.
Ngoài ra các loại thực phẩm chay còn cung cấp các vitamin và khoáng chất giúp đào thải độc tố ra khỏi cơ thể, tăng độ đàn hồi, tăng sức đề kháng cho da và làm chậm quá trình lão hóa da.
3. Giảm cholesterol
Các loại thịt đỏ, trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa chứa nhiều chất béo bão hòa, làm tích tụ nhiều cholesterol trên thành động mạch.
Ngược lại, các loại ngũ cốc, trái cây, rau củ và cây họ đậu chứa nhiều chất xơ, trung hòa và đào thải lượng cholesterol thừa ra khỏi cơ thể, giúp ổn định lượng đường trong máu.
4. Kiểm soát huyết áp
Theo nghiên cứu đăng trên Tạp chí JAMA Internal Medicine của các nhà khoa học Nhật Bản cho thấy người áp dụng chế độ ăn chay có mức huyết áp ổn định hơn so với những người khác.
Các loại trái cây, rau củ hạt chứa các chất chống oxi hóa, hợp chất tinh bột, các chất béo không bão hòa, chất xơ, canxi, magie, vitamin C và A. Quan trọng nhất là kali – chất giúp cân bằng lượng muối trong cơ thể, đảm bảo huyết áp ổn định, phòng ngừa bệnh cao huyết áp.
5. Cải thiện hệ tiêu hóa
Các loại ngũ cốc, trái cây, rau củ và cây họ đậu cung cấp nhiều chất xơ (chất xơ hòa tan, không hòa tan, và prebiotic) giúp thúc đẩy nhu động ruột nên người ăn chay thường xuyên sẽ có ít nguy cơ mắc bệnh về đường tiêu hóa.
Các loại thực phẩm chứa nhiều axit béo omega-3 rất tốt cho hệ tiêu hóa bao gồm hạt lanh, hạt chia, và đặc biệt là quả óc chó.
6. Giảm nguy cơ bệnh tiểu đường tuýt 2
Ăn chay đúng cách là một lựa chọn tốt cho người bị tiểu đường, giúp kiểm soát đường huyết và giảm các biến chứng tiểu đường. Đặc biệt là với tiểu đường tuýt 2, nếu thay thế 100% lượng calo protein động vật bằng lượng calo từ thực vật có thể làm giảm 18% nguy cơ mắc bệnh nhờ việc giảm nguy cơ hội chứng chuyển hóa – một trong những nguyên nhân gây bệnh chính.
7. Cải thiện sức khỏe tim mạch
Những người ăn chay sẽ giảm 1/3 nguy cơ bị tử vong do bệnh tim. Vì các thực phẩm sử dụng cho ăn chay giúp ổn định cholesterol, tránh gây tắc nghẽn động mạch; làm giảm huyết áp và ổn định lượng đường trong máu, từ đó tăng cường sức khỏe tim mạch.
Ngoài cá, ăn chay cung cấp nhiều omega-3 tốt cho tim mạch, đặc biệt là các loại ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, các loại hạt.
8. Giảm nguy cơ ung thư
Trái cây, rau củ tươi và ngũ cốc trong chế độ ăn chay cung cấp các vitamin và khoáng chất giúp cơ thể chống lại bệnh tật và các nguy cơ ung thư như: sulforaphane, selenium và các chất chống oxy hoá như vitamin C, vitamin E…
Một nghiên cứu trên 63.000 người dân nước Mỹ trong suốt 20 năm đã kết luận nguy cơ ung thư (gan, phổi, họng…) giảm tới 11% ở những người ăn chay. Một chế độ ăn nhiều chất xơ cũng giúp giảm nguy cơ ung thư vú.
9. Giảm triệu chứng hen suyễn
Một số loại thực phẩm từ động vật sẽ gây dị ứng và viêm cho người bị hen suyễn. Việc ngừng sử dụng các thực phẩm này sẽ giúp giảm tần suất và triệu chứng hen suyễn.
Theo một nghiên cứu của các bác sĩ Thụy Điển trên 24 bệnh nhân hen suyễn ăn thuần chay trong một năm, 22 người đã cải thiện các triệu chứng bệnh rõ rệt.
Lưu ý là nếu ăn chay không đúng cách sẽ gây ra những tác hại khôn lường cho cơ thể do sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng. Đặc biệt là sắt, kẽm, vitamin B12 – một loại vitamin quan trọng cho tế bào máu và dây thần kinh chỉ xuất hiện chủ yếu trong thịt động vật.
Vì vậy, để ăn chay thực sự khỏe mạnh, bạn phải có chế độ ăn khoa học, đầy đủ dinh dưỡng. Bên cạnh đó, phải tránh xa các loại thức ăn nhanh như khoai tây chiên, đồ chay chế biến sẵn, các loại bánh kẹo hay nước ngọt, và có một chế độ rèn luyện phù hợp.